B8 Nieuwe inkomstenbronnen voor boeren

Tijdens deze workshop zijn we ingegaan op nieuwe inkomstenbronnen voor boeren. Melkveehouder en ondernemer Pieter van der Valk vertelde over het verwaarden van mineralen uit reststromen. Paul Kortekaas, teamleider landbouw Triodos Bank, deelde andere voorbeelden van inkomstenbronnen die hij in de praktijk ziet en wat er voor nodig is om het ook te kunnen financieren. Hoe ziet de jaarrekening van de boer er in 2030 uit? Welke inkomsten ontvangt de boer dan?

Kernpunten
De missie van Triodos Bank is het uitzetten van impactvolle en duurzame investeringen. Voor landbouw betekent dit dat alleen biodynamische bedrijven worden gefinancierd. Dit is dus een andere rol van een bank dan alleen geld verstrekken en het tevreden houden van aandeelhouders. Maar er is nog veel onzeker over welke rol een bank kan nemen in de transitie naar meer duurzame kringlooplandbouw. Bijvoorbeeld in de kwestie van het uitkopen van piekbelasters. Wat kan er dan nog wel? Het buitengebied moet nog wel onderhouden worden. Hoe kan het geregeld worden dat daar bepaalde activiteiten nog wel kunnen plaatsvinden?

Een partij die over dergelijke vraagstukken nadenkt is Agricycling. Het initiatief is vier jaar geleden ontstaan door de behoefte om bovenstaande vraag te beantwoorden. Hun kernvraag is: moet ik het als boer anders zien of moeten we de boer anders zien? Hierbij zijn zij ervan overtuigd dat we het probleem niet kunnen oplossen vanuit de denkwijze en de belangen die het probleem in de eerste plaats hebben veroorzaakt. Er is een sterk voedselcluster met grote belangen ontstaan waarin we nu vastzitten. Boeren moeten gaan samenwerken om nieuwe verdienmodellen te realiseren. Het herbruiken van afvalstromen en de bodemkwaliteit moeten hierin centraal staan.

Vervolgstappen
Concreet moet op korte termijn kringlopen sluiten een serieuze inkomstenbron worden. Denk hierbij aan inkomsten uit composteren en fermenteren en het opnemen van humaan afval in de kringloop. Het is belangrijk om initiatieven die zich hierop richten te ondersteunen. De Triodos Bank kan hierin een rol spelen maar niet meer alleen als trekker. Meer als aanjager van een beweging. Hoe we dit gaan realiseren is de vraag.
Er zijn vanuit de financieringskant nog veel vragen die moeten worden beantwoord:

• Hoe kunnen we een systeemverandering realiseren van gangbare landbouw naar biologische en regeneratieve landbouw en wat heb je daarvoor nodig als ondernemer?
• Hoe komen we van dierlijk eiwit naar plantaardig eiwit? Is er een bank voor nodig om dit te realiseren voor ondernemers? Wat betekent dit uiteindelijk voor de landbouw en het aantal dieren dat we uiteindelijk in Nederland hebben?
• Hoe kan de burger bij het voedsel produceren betrokken worden?
• Hoe berekenen we de maatschappelijke kosten/baten? Wat mag het bijvoorbeeld kosten om een stuk natuur in stand te houden?
  Agiycyling kan een rol spelen in het opzetten van nieuwe businessmodellen vanuit ondernemersperspectief.

Financieringsmogelijkheden zijn belangrijk, maar als de boer het eigenaarschap niet neemt, komt de kringlooplandbouw niet van de grond. Voor geen enkele ondernemer wordt een verdienmodel georganiseerd.

De volgende stap is verbeteren van wetgeving. Er is een consortium nodig van ondernemers, banken en overheden die samen een leerproces aangaan. In de kern is het belangrijkste dat er een pragmatische aanpak komt waarin de overheid, onderzoek en de praktijk een gezamenlijke route uitdenken. Belangrijk is hierbij dat stakeholders niet voor verrassingen komen te staan als er een individuele stakeholder separaat gaat ontwikkelen. Denk je mee?

Betrokkenen
Paul Kortekaas: Triodos, team landbouw en voeding LinkedIn
Pieter van der Valk: Agricycling LinkedIn